ΑΝΑΣΤΗΛΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΙΟΥ, ΤΟ ΠΡΟΣΕΧΕΣ ΔΙΑΣΤΗΜΑ.

Σὺν Θεῷ ολοκληρώθηκε το μεγαλύτερο μέρος των αναστηλωτικών εργασιών των τοιχογραφιών του Ναού της Γεννήσεως του Χριστού, στο Κάστρο, όπως και η αποκατάσταση της εξωτερικής τοιχοποιίας του Ναού αυτού, με τις οδηγίες της 7^ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Κατά τις αναστηλωτικές εργασίες αποκαλύφθηκε δίλοβο παράθυρο στο ανώτερο τμήμα του Αγίου βήματος, καθώς και οι παλαιότερες Είσοδοι στον Ναό, στη νότια και δυτική πλευρά του ναού, και μάλιστα στο επίπεδο του εσωτερικού εδάφους. Οι Είσοδοι είχαν φραγεί επιμελώς μεν με πέτρες, από την εξωτερική πλευρά, πρόχειρα δε, με χώμα, χωρίς άλλο συνδετικό υλικό ή κονίαμα. Πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αφ᾿  ενός μεν ο Ναός είχε πρόναο στην νότια πλευρά του και ότι ο περιβάλλον χώρος επιχωματώθηκε στα κατοπινά χρόνια, ίσως τον 19^ο αιώνα. Ίχνη τοιχογραφιών στην εξωτερική και εσωτερική πλευρά, επάνω σε επιχρισμένες πέτρες, στην νοτιοδυτική γωνία του Ναού, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κάποια στιγμή το πίσω μέρος του Ναού κατέρρευσε, καταστρέφοντας ίσως και τον Πρόναο, και επιδιορθώθηκε όπως όπως, με τις επιχρισμένες από τις τοιχογραφίες πέτρες του καταρρεύσαντος τοίχου. Αυτό βέβαια δεν μπορεί να αποκλείσει και το λιγότερο πιθανό ενδεχόμενο ο Ναός στην αρχική του μορφή να είχε περιμετρικά κλειστό Πρόναο και μάλιστα τοιχογραφημένο.

 Στο Ναό του Χριστού  ακόμη, αποκαταστάθηκαν όλα τα παράθυρα του αγίου βήματος και της νότιας πλευράς στο αρχικό τους μέγεθος, και ενισχύθηκαν με πλέγματα ώστε να παραμένουν ανοικτά τους θερινούς μήνες, με σκοπό τη μείωση των επιπέδων υγρασίας στο εσωτερικό.

          Παράλληλα, κατασκευάστηκε ακριβές αντίγραφο του ξυλόγλυπτου πολυελαίου του καλουμένου και χορού των Προφητών, το οποίο αντικατέστησε το πρόχειρα κατασκευασμένο αντίγραφο στη δεκαετία του ’70, και τοποθετήθηκε το καλοκαίρι του 2011 στο Ναό του Χριστού.

       Μέσα στο επόμενο διάστημα θα κατασκευαστεί και ακριβές αντίγραφο από τα βημόθυρα του Ναού του Χριστού, ώστε να τοποθετηθεί στο τέμπλο του Ναού, στην θέση που πρέπει να είναι, μιας και η Ωραία Πύλη απομένει ανοικτή και αφύλακτη, μόνο με το βήλο(υφασμάτινη κουρτίνα), εκτεθειμένη στην περιέργεια των αλλοδαπών επισκεπτών, που δεν γνωρίζουν τα ορθόδοξα λειτουργικά ήθη.

       Όσον αφορά τα άλλα κτήρια, καθαρίστηκαν από επιχωματώσεις ο Ναός της Παναγίας της Πρέκλας, που εδώ και τέσσερα έτη τελείται υπαίθρια βραδυνή Αγρυπνία στα ερείπιά του, την πρώτη Κυριακή μετά τον Δεκαπενταύγουστο, ο Ναός της Παναγίας της Μεγαλομάτας, όπου πέρυσι ξεκίνησε να τελείται υπαίθρια βραδυνή Αγρυπνία την τελευταία Κυριακή του Ιουνίου, η Στέρνα ή τα Λουτρά (αδιευκρίνιστο κτήριο ακόμη) που βρίσκεται πλησίον της, όπως και η Δεξαμενή πόσιμου νερού δίπλα στην Πύλη του Φρουρίου,  από πέτρες στο εσωτερικό της.

        Ως προς το τέμενος του τουρκικού διοικητηρίου υπήρξε ειδική μέριμνα από τον Σύλλογο και σε συνεννόηση με την Προϊσταμένη της7^ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, ώστε με ειδικά υποστηλώματα στο εσωτερικό του τεμένους, να στηριχθεί ο τρούλος του προκειμένου να μην καταρρεύσει, έως ότου με οδηγίες της Εφορίας ξεκινήσει η αποκατάσταση του κτηρίου.

       Απομένουν να συντηρηθούν τα ξυλόγλυπτα του Ναού, όπως το τέμπλο, το προσκυνητάριο και ο δεσποτικός θρόνος, για την οποία όμως απαιτείται εκ νέου ιδιαίτερη μελέτη. Η καταστασή τους χρήζει άμεσης φροντίδας και συντήρησης, τη δαπάνη της οποίας συν καιρῷ θα πραγματοποιήσει ο Σύλλογος, Θεού θέλοντος, μέσω των συνδρομητών του Συλλόγου. Αν και οι οικονομικές συνθήκες δεν ευνοούν καθόλου όχι απλώς την ολοκλήρωση των εργασιών αυτών, αλλά ούτε καν την έναρξή τους, ευελπιστούμε ότι με τη βοήθεια του Θεού σύντομα θα κατορθώσουμε να ξεκινήσουμε τα νέα αναστηλωτικά έργα.

         Σε όλα αυτά αξίζει ιδιαίτερα να τονιστεί η προσωπική εργασία τόσο των μελών του Δ.Σ. Συλλόγου όσο και της άτυπης Επιτροπής του Κάστρου, που πολλάκις χύνουν τον ιδρώτα τους και κοπιάζουν ώστε να ολοκληρώνεται κάθε εργασία στα εναπομείναντα κτήρια του Κάστρο. Κοντά σε αυτούς και όσοι εργάστηκαν και εργάζονται, τεχνικό και εξειδικευμένο προσωπικό, που υπερέβαλαν σε κόπο και προσωπικό χρόνο, ώστε να ολοκληρωθούν τα έργα σύντομα και όπως πρέπει. 


<<πίσω

Αγρυπνία στον Άγιο Νικόλαο στο Κάστρο

       Χθες βράδυ 19 Μαΐου, ετελέσθη  η καθιερωμένη ανοιξιάτικη Αγρυπνία στον Ναό του Αγίου Νικολάου στο Κάστρο, εις ανάμνησην της Ανακομιδής των Λειψάνων του Αγίου. Η Ανακομιδή και Μετακομιδή του λειψάνου του Αγίου Νικολάου, συνέβη την εποχή της βασιλείας του αυτοκράτορα Αλεξίου Α'του Κομνηνού (1081-1118μ.Χ.) και επί Πατριαρχείας του Κωνσταντινουπόλεως Νικολάου Γ'του Κυρδινιάτη(1084-1111μ.Χ.) Το Ιερό λείψανο μετακομίστηκε στο Μπάρι της Ιταλίας από λατίνους κληρικούς, που υποδύονταν τους εμπόρους, στους οποίους το παρέδωσαν οι κάτοικοι των Μύρων, όταν Τούρκοι κατέλαβαν την πόλη, από φόβο μήπως λεηλατηθεί και καταστραφεί. Σύμφωνα με τη Συναξαριακή διήγηση το Άγιο λείψανο αναχώρησε από τα Μύρα την 1η Απριλίου και έφτασε στο Μπάρι της Ιταλίας την 20η Μαΐου του 1087. (Για να διαβάσετε εκτενώς το κείμενο του Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, για τη μέρα αυτή, πατήστε εδώ.)

        Φέτος η Ακολουθία συνέπεσε με την Κυριακή του Τυφλού που προσέδωσε στην Εορτή ιδιαίτερα χαρμόσυνο και αναστάσιμο περιεχόμενο. Εψάλησαν το Μικρό Απόδειπνο με τον Τριαδικό Κανόνα, ο Μέγας Εσπερινός με την Λιτή και την Αρτοκλασία της οποίας ακολούθησε η διακοπή, για την διανομή του άρτου και καφέ, σαν μικρά αναψυχή για να συνεχίσει η Ακολουθία κατόπιν με τον Αναστάσιμο Όρθρο και την Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία.

  

Ο Ναός του Αγίου Νικολάου στο Κάστρο.

Ακολούθως στο Κελλί του Χριστού οι πάντα φιλόξενοι ''καστριώτες'', που επιμελούνται και φροντίζουν με προσωπική εργασία όλες τις Εκκλησίες του Φρουρίου και τον περιβάλλοντα χώρο, προσέφεραν στους πανηγυριστές εδέσματα και ντόπιο κρασί.

Εις το ''Κύριε  ἐκέκραξα'' του Μεγάλου Εσπερινού.

Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Εσπερινού.

Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Εσπερινού.

Κατά τη Λιτή (περιφορά της Ι. Εικόνος) του Μεγάλου Εσπερινού.

Κατά τη Λιτή (περιφορά της Ι. Εικόνος) του Μεγάλου Εσπερινού.  

Απαγγελία του Εωθινού (Αναστάσιμου) Ευαγγελίου του Όρθρου, δεξιά της Αγίας Τραπέζης. Αρχαία λειτουργική πράξη της Εκκλησίας που  προέρχεται από τις ευαγγελικές περικοπές, όπου ο  Άγιος Άγγελος διαμήνυσε στις Μυροφόρες την Ανάσταση του Χριστού, καθήμενος δεξιά του Ζωοδόχου Τάφου του Χριστού.

Το Εργαστήρι μελέτης Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη του Α.Π.Θ., Προσκύνημα στο Κάστρο

Την Κυριακή των Μυροφόρων, το Εργαστήρι Μελέτης Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη του Α.Π.Θ., είχε την ευκαιρία να λειτουργηθεί στον Ναό της Γεννήσεως του Χριστού στο Κάστρο, πραγματοποιώντας Προσκυνηματική εκδρομή, με σκοπό της εγγύς γνωριμία με τη Σκιάθο του Θεού και του Παπαδιαμάντη. 

Εκδρομείς, μέλη του Εργαστηρίου, κατερχόμενοι προς Σκιάθο, σε αναμνηστική φωτογραφία στα Τέμπη.

Με οδηγό τον Παπαδιαμάντη και συνοδό τον τον εμπνευστή του Εργαστηρίου και δάσκαλο κ. Λάμπρο Σιάσο, καθηγητή Φιλοσοφίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., αναχώρησαν το πρωί του Σαββάτου για τη Σκιάθο, όπου και έφτασαν το μεσημέρι πλεύσαντες από Βόλο. το απόγευμα του Σαββάτου περιηγήθηκαν στη πόλη της Σκιάθου.

Ο παπα-Γιώργης Σταματάς, προϊστάμενος του Ι. Μητροπολιτικού Ναού Τριών Ιεραρχών και Αρχιερατικός Επίτροπος Σκιάθου, κρούει τον Μεγάλο Εσπερινό του Σαββάτου.

Πρώτος σταθμός το σπίτι-μουσείο του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη. Έπειτα επισκέφτηκαν τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό των Τριών Ιεραρχών, όπου ανδρώθηκε πνευματικά και έψαλε μαζί με τον Μωραϊτίδη ο Παπαδιαμάντης. Εκεί ο προϊστάμενος του Ναού και Αρχιερατικός Επίτροπος Σκιάθου π. Γεώργιος Σταματάς ξενάγησε τους εκδρομείς παρουσιάζοντας τις Ιερές Εικόνες που περιγράφουν στα διηγήματά τους οι δύο Αλέξανδροι, όπου μεταξύ άλλων διηγήθηκε και το ιστορικό της Πολιούχου του νησιού, της  Παναγίας της Εικονίστριας, που φυλάσσεται και αυτή εκεί. Κατόπιν επισκέφτηκαν τον Ιερό Ναό της Παναγίας της Λιμνιάς όπου προσκύνησαν την κάρα του Παπαδιαμάντη και από εκεί αναχώρησαν για την Μονή του Ευαγγελισμού, όπου ετέλεσαν τον Εσπερινό του Σαββάτου, και περιηγήθηκαν στο Εκκλησιαστικό Μουσείο, το Μουσείο Παλαιτύπων και Χειρογράφων Βιβλίων, τη Συλλογή εποπτικού υλικού για τους Βαλκανικούς πολέμους και τη Λαογραφική Έκθεση.

Από το Καθολικό της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Σκιάθου.

Οι εκδρομείς ξεκινήσαν νωρίς, το πρωί της Κυριακής, από τον Ξενώνα όπου και διέμειναν, για το Κάστρο, με σκοπό να τελεστεί εκεί η προσκυνηματική Θεία Λειτουργία, στο Ναό της Γεννήσεως του Χριστού, στον αλίκτυπο βράχο. Για τον κόπο της οδοιπορίας αλλά και τη χαρά της περιήγησης στα ίδια τα μονοπάτια όπου γνώριζε σπιθαμή προς σπιθαμή και πέτρα στην πέτρα ο Παπαδιαμάντης, ανεβήκαμε με το λεωφορείο μέχρι την πηγή του Αη-Ταξιάρχη στις Αγαλλιανούς, και κατόπιν κατευθυνθήκαμε δύο ώρες δρόμο, προς το Κάστρο, ακολουθώντας την διαδρομή Αη Δημήτρης-Κρύο πηγάδι-Άγιος Απόστολος ο Νέος-Φουρνάκια-Πυργί-Κάστρο, όπου μας περίμενε ο Λειτουργός μας, ο παπα-Νικόλας Σταματάς, εφημέριος του Μητροπολιτικού Ναού Τριών Ιεραρχών Σκιάθου, που με χαρά δέχτηκε την παράκληση του Εργαστηρίου να λειτουργηθεί κατ εξαίρεσιν ο Ναός του Χριστού, Κυριακή.

Η διαδρομή προς το Κάστρο.

Ο Ναός της Γεννήσεως του Χριστού (Χριστός στο Κάστρο), εσωτερικά.

Μετά τη Θεία Λειτουργία, στον καφέ και τα πρωινά κεράσματα, με το Λειτουργό μας παπά- Νικόλα Σταματά..

Μετά τη Θεία Λειτουργία, στον καφέ και τα πρωινά κεράσματα, πλάϊ στην πηγή, στο Χριστό στο Κάστρο.

Η Θεία Λειτουργία τελέστηκε μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα όπου έψαλαν οι συμμετέχοντες εκδρομείς, καθηγητές και φοιτητές της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. και μέλη του Εργαστηρίου.
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας και τα προσφερόμενα κεράσματα (καφέ, λουκούμι, γλυκά και κουλουράκια που ευγενικά είχαν αφήσει από την προηγούμενη μέρα οι οικογένειες που λειτούργησαν τον Άγιο Βασίλειο, στο κελλί του Χριστού), περιηγηθήκαμε στα μονοπάτια του Κάστρου μέχρι το Κανόνι της Αναγκιάς, από την πανοραμική θέα του οποίου θαυμάσαμε το Κάστρο αλλά και διήλθαμε με την φαντασία μας όλη την πορεία της ''Φόνισσας'', από το Στοιβωτό, τα Μποστάνια και τη Βρύση των πουλιών μέχρι το στενό διάβα του Αη Σώστη όπου ''επνίγη μεταξύ θείας και ανθρωπίνης δικαιοσύνης''.

Αναζητώντας την πορεία της Φόνισσας, απ' το κανόνι της Αναγκιάς.

Κατόπιν αναχωρήσαμε για τον Άγιο Ιωάννη έξω απ το Κάστρο, το παλαιό Διονυσιάτικο μετόχι, αφού πρώτα προσκυνήσαμε στα ερείπια του Ναού του Αγίου Δημητρίου έξω από τον οποίο κατά τον Παπαδιαμάντη ετάφη η κυρά-Κουμπίνα (Ο Γάμος του Καραχμέτη). Στον Άγιο Ιωάννη και το φιλόξενο περιβάλλον των επιτρόπων του όπου κατά Παπαδιαμάντεια συγκυρία βρισκόταν εκεί, δεξιωθήκαμε και γευματίσαμε, με τρόφιμα τα οποία μεταφέραμε απ την πόλη.

''Εξοχική Λαμπρή'', στον Αη-Γιάννη (Αποτομή Προδρόμου), έξω από το Κάστρο.

Και αφού υμνήσαμε, ψάλαμε και τραγουδήσαμε, ξεκινήσαμε τον δρόμο της επιστροφής για την πόλη, από όπου εκδρομείς πήραν τον πλου της επιστροφής, γεμάτοι όμορφα συναισθήματα και εικόνες, με την βεβαιότητα ότι η φιλόκαλη Θεσσαλονίκη συνδέεται με τη Σκιάθο και τον Παπαδιαμάντη μέσω του ιδίου άξονα: του Άθωνα...

Αναμνηστική φωτογραφία στον Πλαταμώνα.

Στο Σπίτι- Μουσείο Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ο καθηγητής κ . Λάμπρος Σιάσος  διηγείται τις τελευταίες στιγμές του κυρ-Αλέξανδρου.

Στο Σπίτι- Μουσείο Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, το καθιστικό του σπιτιού με το τζάκι, το σοφρά και τα λιγοστά έπιπλα της οικογένειας.

Στο Σπίτι- Μουσείο Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, από τα προσωπικά αντικείμενα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη.

Στον Ι. Μητροπολιτικό Ναό Τριών Ιεραρχών, ο ''Χορός των Προφητών'' απ' το Ναό του Χριστού στο Κάστρο, που περιγράφει ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στο ομώνυμο διήγημα.

Στον Ι. Ενοριακό Ναό Γεννήσεως της Θεοτόκου Παναγίας της Λιμνιάς,  η κάρα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη.

Στην Ι. Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, τα κελλιά της Α πτέρυγας και το φυσικό κωδωνοστάσιο.

Από τον Αη-Δημήτρη, θέα που αποζημιώνει την κούραση της ανηφόρας.

Κατηφορίζοντας από τον Άγιο Απόστολο, Σταυρός χαραγμένος στη Ρεματιά απ τους βοσκούς για να εξορκίσουν τα ''στ᾿χειά''.

Πλησιάζοντας στην πύλη του Φρουρίου.

Η θέα του Κάστρου από το κανόνι της Αναγκιάς.

Στο Κανόνι της Αναγκιάς.

Αναμνηστικές φωτογραφίες με το Κανόνι.

Στον προαύλιο χώρο της Αποτομής του Προδρόμου στο Κάστρο, καντηλάκι-μνημείο της τραγωδίας του 1929.