Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟ ΜΟΡΟΖΙΝΗ(1660), τοῦ Ἐνετοῦ ἱστορικοῦ G. Brussoni.

Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟ ΜΟΡΟΖΙΝΗ, τοῦ Ἐνετοῦ ἱστορικοῦ G. Brussoni.

«Ἄνοιξη 1660. Ἀπὸ τὴ Μῆλο ὁ Φραγκίσκος Μοροζίνη στράφηκε πρὸς κατάκτηση τοῦ Νεγκροπόντε (Εὐβοίας), ἀλλ᾿  εὔρισκε πάντοτε δυσκολίες. Τότε θέλησε νὰ καταλάβει τὴ Σκιάθο ποὺ ἦταν ἕνα ἱσχυρὸ Κάστροἐπάνω σὲ ὑψηλὸ βράχο καὶ 6 μίλια μακριὰ ἀπὸ τὸ λιμάνι. Ἡ ἐξοχότης του διέταξε νὰ ὑψωθεῖ τὸ σῆμα τοῦ Ἀρχιστράτηγου στὴν γαλέρα στὴν ὁποία ἦταν ὁ ἴδιος, μαζὶ μὲ τὸν ἀρχιτροφοδότη τοῦ Στόλου καὶ ἄλλους εὐγενεῖς καὶ ν᾿  ἀρχίσει ἡ ἀπόβαση.

          Ὁ στρατὸς κινήθηκε ἀπὸ τὸ λιμάνι μὲ κατεύθυνση πρὸς τὸ Κάστρο μὲ μεγάλη δυσκολία καὶ κόπο, γιατὶ ὑποχρεώθηκε νὰ περάσει ἀπὸ ἀπότομα καὶ ὑψηλὰ βουνὰ καὶ στὴ διαδρομὴ αὐτὴ πέθαναν ἀπὸ τὴν κόπωση δέκα στρατιώτες.Ἔπειτα ἀπὸ εἴκοσι ὧρες πορεία κατόρθωσαν νὰ φτάσουν ἀπέναντι στὸ Κάστρο καὶ σὲ ἀπόσταση δυὸ μίλια ὁ στρατηγὸς ἔδωσε διαταγὴ νὰ σταθεῖ ὁ στρατὸς καὶ ὁ ἱππότης Γκρεμόνπιλε προχώρησε γιὰ ἀναγνώριση, νὰ ἐξετάσει τὴ θέση τοῦ Κάστρου καὶ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ μποροῦσε κανένας νὰ τὸ καταλάβει.

          Τὴ νύχτα ὁ Γκρεμόνπιλε ἐπὶ κεφαλῆς τμήματος στρατοῦ ἤρθε κοντὰ στὸ Κάστρο καὶ ὁ στρατὸς ἔλαβε θέσεις μὲ τὸ σκοπὸ ν᾿  ἀρχίσει τὴν ἄλλη μέρα τὴν ἐπίθεση. Οἱ Τοῦρκοι καὶ Ἕλληνες μὲ τὶς οἰκογένειές τους εἶχαν κλειστεῖ στὸ Κάστρο, ἐντείχισαν τὴν πύλη τῆς εἰσόδου καὶ κατάστρεψαν τὴν ξύλινη γέφυρα, ποὺ ἐπικοινωνοῦσε μὲ τὴν ξηρά, καθὼς καὶ ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ πέτρινο τμῆμα τῆς βάσης. Τὸ φρούριο ἦταν τέτοιο, ποὺ δὲν ἦταν δυνατὸ νὰ παρθεῖ μὲ ἀναρρίχηση καὶ χρειαζόταν καιρὸς γιὰ νὰ τὸ καταλάβει κανένας μὲ ἀνατινάξεις.

          Πρὶν ἀρχίσουν οἱ ἐπιχειρήσεις ὁ Μοροζίνι ζήτησε ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ Ἕλληνες νὰ παραδοθοῦν καὶ νὰ πληρώσουν χαράτσι. Ἀλλὰ καὶ οἱ δυὸ ἀπάντησαν, ὅτι στὴ διάθεση τοῦ ἀρχιστράτηγου εἶχαν ἀρκετὲς μπάλλες καὶ μπαρούτι. Ἔτσι δόθηκε διαταγὴ νὰ χτυπήσουν τὰ ἑπτᾶ συγκροτήματα τῶν κανονιῶν ποὺ εἶχαν ἀπὸ τἐσσερα καὶ δυὸ κανόνια τὸ καθένα. Καὶ τὸ ἑπόμενο πρωί, ἡμέρα Σάββατο, πλησίασαν τὰ Κανόνια στὸ φρούριο καὶ ἄρχισαν νὰ ρίχνουν μὲ μπόμπες τῶν 100 καὶ 150. Ἀλλ᾿  οἱ πολιορκούμενοι ἀντιστάθηκαν ἀρκετὰ καλὰ στοὺς Ἐνετοὺς μὲ τὸ κανονίδι καὶ τὰ μουσκέτα, ἂν καὶ  εἶχαν λίγα κανόνια καὶ τοποθετημένα μόνο σὲ δυὸ θέσεις τοῦ Κάστρου, στὸ μεγάλο πύργο καὶ στὸν πυργίσκο ἐπάνω ἀπ᾿  τὴν πύλη, καὶ τὰ χρησιμοποιοῦσαν κάθε φορὰ ποὺ τὸ ἐπέτρεπαν οἱ περιστάσεις.

          Τὴν Κυριακὴ ἐξακολούθησαν νὰ χτυποῦν τὸ Κάστρο τὰ κανόνια ἀπὸ τὴν ξηρὰ καὶ ὁ στόλος ἀπὸ τὴν θάλασσα καὶ τὴ Δευτέρα πρωΐ πέτυχαν μὲ τὶς κανονιές τους νὰ βάλουν φωτιὰ σὲ ἀρκετὰ σπίτια, ἡ ὁποία κράτησε ὅλη τὴν ἡμέρα καὶ τὴ νύχτα. Τὴν Τρίτη ὁ ἐνετὸς στρατηγὸς ὕψωσε λευκὴ σημαία καὶ ζήτησε ἀπὸ τοὺς πολιορκούμενους νὰ παραδοθοῦν πρὶν τοὺς στείλει ὅλους νὰ κατοικήσουν στὸν τάφο. Οἱ πολιορκούμενοι ἀπάντησαν, ὅτι θὰ παράδιναν τὸ Κάστρο, ἂν τοὺς ἐξασφαλιζόταν ἡ ἔξοδος μὲ τὰ παιδιὰ καὶ τὶς γυναῖκες τους, γιατὶ ἀλλιῶς, ὅπως  ἐπὶ πλέον δήλωσαν οἱ Ἕλληνες, προτιμοῦσαν ν᾿  ἀνατιναχθοῦν στὸν ἀέρα μὲ τὶς γυναῖκες καὶ τὰ παιδιά τους, παρὰ νὰ γίνουν σκλάβοι τῶν Ἐνετῶν. Ὁ Μοροζίνι παραχώρησε τὸ δικαίωμα ἐξόδου μόνο σὲ τριάντα πρόσωπα, ἀλλ᾿  οἱ πολιορκούμενοι ἀπάντησαν, ὅτι δὲν δέχονται ἄλλους ὅρους. Καὶ ἔτσι ἡ ἀντίσταση συνεχίστηκε.

          Οἱ Ἐνετοὶ τότε, ἀφοῦ κατέβασαν τὴ λευκὴ σημαία, ἄρχισαν νὰ χτυποῦν μὲ μανία τὸ Κάστρο ἀπὸ τὴ θάλασσα μὲ τὰ πλοῖα, καὶ ἀπὸ τὴν ξηρὰ οἱ κανονιὲς ἔπεφταν βροχή. Τὸ ἀπόγευμα ὁ Μοροζίνη ξανακάλεσε τοὺς πολιορκούμενους νὰ παραδοθοῦν, ἀλλ᾿  αὐτοὶ ἀπάντησαν μὲ μεγάλο θάρρος καὶ ἀρνήθηκαν κάθε συζήτηση γιὰ παράδοση. Ξανάρχισαν τότε οἱ Ἐνετοὶ νὰ χτυποῦν τὸ Κάστρο μὲ μανία ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρὲς συνέχεια ἐπὶ τρεῖς ὦρες. Ἔγινε πάλι νέα ἀπόπειρα γιὰ παράδοση καὶ οἱ πολιορκούμενοι ἀπάντησαν, ὅτι κρατοῦσαν γερὰ καὶ ὅτι προτιμότερο ἦταν γιὰ αὐτοὺς νὰ πεθάνουν μέσα στὸ Κάστρο, παρὰ νὰ δοῦν τὶς γυναῖκες καὶ τὰ παιδιά τους στὴ σκλαβιά.

          Ἄρχισε τότε ἡ ἐπίθεση στὴν τάφρο. Οἱ πολιορκούμενοι ὅμως μὲ τὰ μουσκέτα καὶ τὶς μπαταριὲς ἔδιναν τὴν ἐντύπωση θύελλας ποὺ ξέσπασε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ δὲν τοὺς ἔδωκαν τὴν εὐκαιρία νὰ πετύχουν τίποτε. Σκοτώθηκαν τρεῖς ἀξιωματικοὶ καὶ ἕξι στρατιῶτες καὶ πληγώθηκαν δώδεκα καὶ ἔτσι ἀναγκάστηκαν νὰ ἀποτραβηχτοῦν ἀπὸ τὴν τάφρο. Καὶ τὴν ἄλλη ἡμέρα, Τετάρτη, ξαναάρχισαν νὰ χτυποῦν τὸ Κάστρο ἀπὸ τὴν ξηρὰ καὶ ἀπὸ τὴ θάλασσα χτυποῦσαν οἱ γαλέρες καὶ οἱ γαλεάσσες. Καὶ τὴ νύχτα κατὰ τὶς τρεῖς ἔκαμαν ἐπίθεση κατὰ τὶς τάφρου καὶ πλήσίασαν τὶς πολεμικὲς μηχανὲς γιὰ νὰ τὴν περάσουν καὶ νὰ μποῦν μέσα στὸ φρούριο. Ἀλλ᾿  οἱ πυροβολισμοὶ καὶ οἱ λιθοβολισμοὶ ἀπὸ τὰ τείχη ἔπεφταν βροχὴ καὶ ἀναγκάσθηκαν πάλι ν᾿  ἀποσυρθοῦν μὲ 14 πληγωμένους στρατιῶτες.

          Τὸ ἄλλο πρωΐ ἀποφασίστηκε ὅλος ὁ στρατὸς νὰ ἐπιτεθεῖ στὴν τάφρο, γιατὶ ὅπως διακήρυξαν οἱ Ἐνετοὶ, προτιμοῦσαν νὰ πεθάνουν παρὰ νὰ ὀπισθοχωρήσουν. Ἀλλ᾿  οἱ πολιορκούμενοι ἔδωσαν τὴ λύση, χωρὶς νὰ τὴν περιμένουν οἱ Ἐνετοί. Ὕψωσαν λευκὴ σημαία καὶ ζήτησαν, ἂν γινόταν δεκτὲς οἱ παραχωρήσεις ποὺ εἶχε κάνει ὁ ἀρχιστράτηγος, ἀλλιῶς ἦταν ἀποφασισμένοι νὰ πεθάνουν παρὰ νὰ γίνουν σκλάβοι. Ἡ πρόταση μεταφέρθηκε στὸν Ἀρχηγό, ὁ ὁποῖος ζήτησε νὰ μὴ τοὺς ἐπιτραπεῖ νὰ βγάλουν τίποτε ἔξω ἀπὸ τὸ Κάστρο.

          Τοτε κατέβηκαν μὲ τὸ σχοινὶ ἀπὸ τὸν πυργίσκο  ἕνας ἕλληνας καὶ ἕνας ἀγᾶς ἐκ τῶν γενιτσάρων, οἱ ὁποῖοι παρουσιάστηκαν μπροστὰ στὸν Ἀρχιστράτηγο καὶ ζήτησαν τὴ διαβεβαίωση τῶν ὑποσχημένων. Τοὺς ἀπάντησε, ὅτι δὲν πρέπει νὰ  ἀμφιβάλλουν  καθόλου, ὅτι οἱ ὅροι θὰ τηρηθοῦν ἀκριβῶς. ζήτησαν τ΄’οτε νὰ βγοῦν στὴν ξηρὰ μὲ τὶς ἀποσκευές τους, ἀλλ᾿  οἱ Ἐνετοὶ δὲν δέχτηκαν τὴν πρόταση αὐτή. Ζήτησαν κατόπιν νὰ βγοῦν μὲ ὅσα ροῦχα μποροῦσαν νὰ φέρουν μαζί τους. Καὶ οἱ Ἐνετοὶ δέχτηκαν νὰ μεταφέρει ὁ καθένας τους ὅσα ρουχικὰ μποροῦσε νὰ σηκώσει στὰ χέρια του, ἀλλ᾿  ὄχι φορτία καὶ δέματα. Ὁ ἀγᾶς ζήτησε ἐπὶ πλέον γιὰ τὸ διοικητή, τὸν καδῆ καὶ τὸν ἑαυτό του νὰ ἐπιτραπεῖ νὰ βγοῦν μὲ τὰ ὅπλα τους, σπαθὶ καὶ μουσκέτο, πράγμα ποὺ δέχτηκαν καὶ πάλι οἱ Ἐνετοί. Ἔπειτα τὸν ἕλληνα καὶ τὸν ἀγᾶ καὶ μαζἰ τοὺς Ἐνετοὺς ἀντιπροσώπους, ποὺ ἦταν ὁ κυβερνήτης Γαβριὴλ Βέκκια καὶ ὁ κύριος Ρομπάτι, ἀντιπλοίαρχος στὴ γαλέρα τοῦ Ντὲ Γκρεμόνπιλε, τοὺς τράβηξαν μὲ σχοινιὰ ἀπὸ τὸν πυργίσκο ἐπάνω στὸ Κάστρο.

          Ἀφοῦ τακτοποιήθηκε ἡ παράδοση, ἄρχισαν νὰ γεμίζουν μὲ σάκκους χῶμα τὴν τάφρο καὶ νὰ διορθώνουν τὴ γέφυρα γιὰ νὰ ἐπικοινωνήσουν μὲ τὴν ξηρά. Ἡ ἐργασία αὐτὴ κράτησε ὣς τὴν ἄλλη μέρα καὶ χρειάστηκαν 18.000 δέματα. Ὅταν ἐπισκευάστηκε ἡ γέφυρα βγῆκαν ἀπὸ τὸ Κάστρο, οἱ Τοῦρκοι, οἱ ὁποῖοι ἦταν 146 οἱ ἄνδρες καὶ οἱ γυναῖκες τους περὶ τοὺς 180 καὶ οἱ Ἕλληνες ἦταν 170 καὶ οἱ γυναῖκες τους περὶ τοὺς 200. Καὶ ὁ καθένας κουβαλοῦσε μαζὶ του ρουχικά. Τότε ὁ ἐξοχώτατος διέταξε νὰ μπαρκάρουν οἱ Τοῦρκοι μαζὶ μὲ τὶς γυναίκες καὶ τὰ παιδιά τους στὰ βοηθητικὰ πλοιάρια τοῦ στόλου ποὺ τὰ ρυμοὐλκησαν οἱ γαλέρες καὶ τοὺς ἔφεραν στὴν ἀπέναντι ξηρά, χωρὶς νὰ τοὺς πειράξει κανένας. Οἱ ἕλληνες ὅμως ἔμειναν στὸ Κάστρο μὲ τὴν ὑποχρέωση νὰ πληρώνουν χίλια σκοῦδα τὸ χρόνο ὡς χαράτσι.

          Στὸ Κάστρο δὲν βρέθηκαν παρὰ λίγα σιτηρὰ καὶ λίγο ἀλεύρι καὶ ἄλλα μικροπράγματα μικρῆς ἀξίας, γιατὶ οἱ κάτοικοι πρὶν ἀπὸ τὴν πολιορκία εἶχαν φέρει στὴν ξηρά κάτω ἀπὸ τὰ ἐνδύματά τους κάθε πρᾶγμα ποὺ ἦταν πολύτιμο. Στὸ μεγάλο πύργο τοῦ Κάστρου βρέθηκε ἕνα κανόνι τῶν 60 ποὺ ἔριχνε πέτρες καὶ στὴν πύλη ὑπῆρχαν ἀκόμα μιὰ κολομπρίνα τῶν 20, ἑπτᾶ σιδερένια κανόνια καὶ ἄλλα τρία ὅμοια, ὅλα τῶν 12 καὶ 14 βολῶν. Ἀπὸ τοὺς Ἐνετούς, ἐκτὸς ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἀναφέραμε, σκοτώθηκαν ἕνας συνταγματάρχης καὶ τέσσερις στρατιῶτες»[1].      

<<πίσω

---

[1] . Από το βιβλίο του αείμνηστου καθηγητή Ιωάννη φραγκούλα, Σκιαθίτικα, τόμ. Α΄ Ιστορία Σκιάθου, σσ. 139-142.

ΤΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΚΙΑΘΟΥ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ (1459-1538)

ΤΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΚΙΑΘΟΥ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ

«Στὸ ὄνομα τοῦ αἰωνίου Θεοῦ τὸ ἔτος ἀπὸ τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 1459 (ἰνδικτίων 8^η) 23 Φεβρουαρίου.

          Μπροστὰ στὸν ἐξοχώτατο Κυβερνήτη Κύριο Βαΐλο καὶ τὸν Ἀρχηγὸ τοῦ Στόλου, ἐπιτρόπων τῆς Εὐβοίας, παρουσιάστηκαν ὁ ἱερέας Ἰωάννης Χαρτοφύλακας, ὁ ἱερέας Δημήτριος Ἔξαρχος, ὁ Νικόλαος Μανώλης καὶ ἄλλοι κάτοικοι τῆς Σκιάθου ἀπὸ μέρος δικό τους καὶ τῆς κοινότητας Σκιάθου καὶ ἀνέφεραν:

          Οἱ Κυβερνῆτες αὐτοῦ τοῦ τόπου μεταχειρίζονται ἐναντίον τους πολλὲς ἀδικίες καὶ καινοτομίες ποὺ εἶναι ἀντίθετες πρὸς τοὺς νόμους, τὶς συνήθειες καὶ τὰ προνόμια ποὺ χορηγήθηκαν σ᾿  αὐτοὺς ἀπὸ τὸν ἐκλαμπρότατο κύριο Ἰάκωβο Λορεδάνο τὸν τότε γενικὸ διοικητὴ τῆς θαλάσσης (Ἀρχιναύαρχο), ποὺ κατέλαβε τὴ Σκιάθο ‘‘ἐπ᾿  ὀνόματι τῆς ἡμετέρας ἐκλαμπροτάτης Ἐνετικῆς κυριαρχίας’’ μὲ συνθῆκες καὶ ὑποσχέσεις, ὅτι οἱ νόμοι καὶ τὰ προνόμια ωποῦ χορηγοῦνται ἔπρεπε νὰ τηροῦνται. Παρακαλοῦν ἐπομένως καὶ ζητοῦν τὴν πρέπουσα βοήθεια.

          Ὁ ἐκλαμπρότατος Κυβερνήτης τότε θέλησε ἰδιαίτερα νὰ μάθει τοὺς νόμους καὶ τὰ προνόμια τῆς παραπάνω κοινότητας γιὰ ν᾿  ἀποδώσει δικαιοσύνη καὶ νὰ μὴ παρουσιάζονται στὸ μέλλον διαφωνίες ἀνάμεσα στοὺς Κυβερνῆτες καὶ τὴν κοινότητα.

          Καὶ ἔτσι ἀφοῦ ἄκουσε τὴν αἴτηση τῶν Σκιαθιτῶν καὶ ἔλαβε ὑπ᾿  ὄψιν του τὶς γραπτές τους μαρτυρίες, καθὼς καὶ τὶς διακηρύξεις καὶ τὰ ἄρθρα τῶν νόμων καὶ συνθηκῶν καὶ ἄκουσε ἀκόμα τὸ σημερινὸ Κυβερνήτη τῆς Σκιάθου καὶ Σκοπέλου Ἰωάννη Δαπόντε καὶ ἐξέτασε τὶς μαρτυρικὲς καταθέσεις ποὺ ἀναφέρονται στὶς διαφορὲς ἀνάμεσα στὸν παραπάνω Κυβερνήτη καὶ στὴν κοινότητα, ὅπως εἶναι γραμμένες στὴ Γραμματεία, ‘‘ὤρισε, ἀπέδειξε, διεσάφισε, ἀπεφάνθη καὶ ἐπεκύρωσε’’ ὅλα τὰ παραπάνω ἄρθρα, τὰ ὁποῖα μὲ τὸ κύρος ποὺ ἔχουν διατάζουν, ὅπως ὅλοι οἱ Κυβερνῆτες τῆς Σκιάθου, καὶ αὐτὸς ποὺ εἶναι σήμερα καὶ ὅσοι πρόκειται νὰ τὸν διαδεχτοῦν, ἀπὸ τῶρα καὶ κατόπιν στὶς διάφορες πράξεις τους ἔχουν ὑποχρέωση νὰ τηροῦν τὰ ἄρθρα αὐτὰ καὶ προνόμια χωρὶς καμιὰ ἀντίρρηση.

          Ἐπίσης ἔχουν ὑποχρέωση νὰ ἐφαρμόζουν τὰ ἄρθρα αὑτὰ καὶ ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Σκιάθου, νὰ ἐκτελοῦν τὸ κάθε τι ποὺ ἀναφέρεται, νὰ προσπαθοῦν ὁ Κυβερνήτης νὰ πληρώνεται καὶ γενικὰ νὰ μὴ παραλείπεται τίποτε.

          -Καὶ πρῶτα πρῶτα μόνο στὸν Κυβερνήτη ἐπιτρέπεται νὰ δικάζει καὶ σὲ κανέναν ἄλλο.

          -Ἡ κοινότητα τῆς Σκιάθου εἶναι ὑποχρεωμένη νὰ δίνει στὸν Κυβερνήτη 17 ‘‘παλιάτσες’’ κρασὶ καὶ ἂν ὁ Κυβερνήτης δὲν θελήσει τὸ κρασί, τότε ἡ κοινότητα νὰ εἶναι ὑποχρεωμένη νὰ τοῦ πληρώνει ἕνα φράγκο γιὰ κάθε τέσσερις παλιάτσες. Καὶ αὐτὸ νὰ γίνεται κάθε χρόνο.

          -Ὁ Κυβερνήτης μπορεῖ νὰ διαθέτει τὰ εἰσοδήματά του ὅπως θέλει, ἀλλὰ δὲν τοῦ ἐπιτρέπεται οὔτε ν᾿  ἀγοράζει οὔτε νὰ ἐμπορεύεται ἄλλα πράγματα. Καὶ ἐπίσης δὲν μπορεῖ νὰ ἀγγαρεύει κανένα γιὰ νὰ τοῦ μεταφέρει τὰ εἰσοδήματά του χωρὶς πληρωμή.

          -Ὁ ἐπιστάτης τοῦ Κυβερνήτη πρέπει νὰ εἶναι στὴν ὑπηρεσία μόνο τὴ χρονιὰ ποὺ εἶναι Κυβερνήτης αὐτὸς ποὺ τὸν διόρισε. Ὅταν ὁ Κυβερνήτης ἀλλάζει, πρέπει ν᾿ ἀλλάζει καὶ ὁ ἐπιστάτης, ὁ ἴδιος ἐπιστάτης δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι στὴ θέση αὐτὴ καὶ στὸ διάστημα τοῦ διαδόχου τοῦ Κυβερνήτη. Καὶ ὁ ἐπιστάτης αὐτὸς πρέπει νὰ εἶναι ξένος˙ καὶ ἂν δὲν βρίσκεται ξένος, τότε ἐπιτρέπεται στὸν Κυβερνήτη νὰ κοιτάξει νὰ βρεῖ τὸν πιὸ κατάλληλο ἀπὸ τοὺς ντόπιους. Ὁ ἐπιστάτης ποὺ ἔχει τὴ θέση αὐτὴ σήμερα Νικόλαος Μηρμήγκης νὰ παυθεῖ ἀπὸ τὴν ὑπηρεσία, γιατὶ ἡ κοινότητα εἶναι πολὺ ὀργισμένη μαζί του γιὰ τὶς πολλὲς παρανομίες ποὺ κάνει ἐναντίον τῶν κατοίκων.

          -Ὁ κάθε κάτοικος μπορεῖ νὰ πουλᾶ τὰ εἰσοδήματα ἀπὸ τὰ κτήματά του καὶ νὰ τὰ κάνει ὅ,τι θέλει μὲ τὴν ὑποχρέωση νὰ πληρώνει στὸν Κυβερνήτη τὸν ἀνάλογο φόρο. Καὶ γιὰ τὰ χωράφια ποὺ πρέπει νὰ πληρώνουν φόρο στ[ον Κυβερνήτη ὁρίζουμεὅταν πεθαίνουν οἱ ἰδιοκτῆτες τους νὰ περιέρχονται στὰ παιδιά τους ἢ στοὺς νόμιμους κληρονόμους. Καὶ ὅταν οἱ κτηματίες αὐτοὶ δὲν ἔχουν παιδιὰ οὔτε κληρονόμους, τότε νὰ ἐφαρμόζεται ἐκεῖνο ποὺ ΄’εγει τὸ ἔθιμο.

          -Ὁ Κυβερνήτης κάθε χρόνο πρέπει να παίρνει ἀπὸ κάθε κοπάδι ἕνα χρονιάρικο πρόβατο καὶ ὅταν δὲν θέλει νὰ πάρει τὸ πρόβατο, τοῦ ἐπιτρέπεται νὰ ζητήσει γιὰ ἀντίτιμο 16 σολδία.

-Ὁ Κυβερνήτης ὅπως εἶναι ἡ συνήθεια πρέπει νὰ παίρνει κάθε χρόνο ἀπὸ κάθε οἰκογένεια δυὸ κουλοῦρες ἢ ἕνα σολδίο.

-Δὲν εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ πληρώνουν δασμὸ στὸν Κυβερνήτη ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Σκιάθου γιὰ τὰ εἴδη ποὺ κάνουν ἐξαγωγὴ ἀπὸ τὴν πόλη. Γιὰ τὰ εἴδη ὅμως ποὺ κάνουν εἰσαγωγὴ στὸ νησί ὑποχρεώνονται νὰ πληρώνουν οἱ ντόπιοι ἕνα στὰ τριάντα καὶ οἱ ἀλλοδαποὶ ἕνα στὰ εἴκοσι πέντε.

-Οἱ ἄνδρες ποὺ διορίζονται στὴν ‘‘ἀκταιωρία’’ νὰ εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ φρουροῦν τὶς ἀκτὲς καὶ ὅποτε δὲν βρίσκονται στὴ θέση τους νὰ πληρώνουν στὸν Κυβερνήτη 6 σολδία. Καὶ ἂν ἕνα πλοῖο θὰ φεύγει ἀπὸ τὸ νησὶ καὶ οἱ ἀκταιωροὶ δὲν ἔχουν εἰδοποιήσει σχετικὰ τὸν Κυβερνήτη, νὰ καταδικάζονται νὰ πληρώνουν πρόστιμο εἴκοσι σολδία.

-Οἱ τέσσερις ἄνδρες ποὺ φρουροῦν τὴν πόλη τοῦ φρουρίου νὰ μὴν εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ κάνουν ἄλλη ἀγγαρεία, παρὰ μόνο νὰ κουβαλοῦν τὸ σιτάρι τοῦ Κυβερνήτη.

-Οἱ δραγάτες, οἱ φύλακες δηλαδὴ τῶν ἀμπελιῶν, νὰ διορίζονται σύμφωνα μὲ τὴν συνήθεια ποὺ ὑπάρχει. Καὶ ὅταν γίνονται ἀγροζημιὲς ὁ Κυβερνήτης πρέπει νὰ παίρνει τὸ ὁρισμένο, ἂν πρόκειται γιὰ μεγάλα ζῶα ποὺ ἔκαμαν τὴ ζημιὰ τρία σολδία κατὰ κεφάλι καὶ ἂν πρόκειται γιὰ μικρὰ ζῶα νὰ παίρνει ἀπὸ κάθε κοπάδι ἕνα πρόβατο ἢ δεκαπέντε σολδία.

-Οἱ Σκιαθίτες εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ μεταφέρουν τὸν κυβερνήτη στὴ Σκόπελο, ὅταν πρόκειται νὰ δικάσει ἢ πηγαίνει ἐκεῖ γιὰ ὑπηρεσία τοῦ κράτους. Καὶ οἱ Σκοπελίτες τὸ ἴδιο. Ὅταν ὅμως ὁ Κυβερνήτης θέλει νὰ μεταφέρει πράγματα ἢ εἴδη ἀπὸ τὰ εἰσοδήματά του, τότε ὑποχρεώνεται νὰ πληρώνει ναῦλο γιὰ τὰ πράγματα αὐτά.

-Ὅλοι μποροῦν νὰ πλένουν τὰ ροῦχα τους καὶ νὰ κόβουν ξύλα ὅποτε θέλουν, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Κυριακὴ καὶ τὶς ἐπίσημες γιορτές.

-Δὲν ἐπιτρέπεται στὸν Κυβερνήτη νὰ παίρνει σταφύλια ἢ ἄλλα φροῦτα ἀπὸ τὰ κτήματα, χωρὶς τὴν ἄδεια τοῦ νοικοκύρη.

- Τὸ κάθε τι ποὺ θὰ βρεθεῖ κάτω ἀπὸ τὴ γῆ στὸ Μύτικα ἢ στὸ Μεροβίγλι ν᾿  ἀνήκει στὸν Κυβερνήτη. Ὅ,τι ὅμως βρρθεὶ σὲ ἄλλο μέρος τοῦ νησιοῦ ποὺ ἔχει ἀξία ἀπὸ δέκα ὑπέρπυρα νὰ μοιράζεται σὲ τρία καὶ τὸ ἕνα νὰ παίρνει αὐτὸς ποὺ τὸ βρῆκε, τὸ ἄλλο ὁ Κυβερνήτης καὶ τὸ τρίτο μέρος ν᾿  ἀνῆκει στὸ κράτος.

-Ὁ Κυβερνήτης πρέπει νὰ ἔχει δικαιωματικὰ ἀπὸ κάθε κοπάδι 9 κεφάλια τυρὶ κάθε χρόνο καὶ ἀπὸ τὴν κοινότητα νὰ παίρνει ἐπίσης κάθε χρόνο 9 κότες.

-Κάθε σπίτι ἐπίσης πρέπει νὰ δίνει στὸν Κυβερνήτη καυσόξυλα, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς χῆρες ποὺ δὲν ἔχουν παιδιά. Ὁποιοσδήποτε σφάξει ζῶο μικρὸ μέσα στὴν πόλη νὰ εἶναι ὑποχρεωμένος νὰ δίνει στὸν Κυβερνήτη μιὰ ὠμοπλάτη καὶ ὅταν τὸ ζῶο εἶναι μεγάλο ἢ χοῖρος νὰ ὑποχρεώνεται νὰ δίνει μόνο τὸ χτένι τῆς ὠμοπλάτης. Ἐννοεῖται, ὅτι ὅταν τὰ ζῶα σφάζονται ἔξω ἀπὸ τὸ φρούριο δὲν ὑποχρεώνονται νὰ πληρώνουν τίποτε.

-Ἀπὸ τὸ ἰχθυοτροφεῖο ποὺ εἶναι στὸ Ὡραιόκαστρο ἢ Ἑβραιόκαστρο τὸ μισὸ νὰ ‘‘νέμεται’’ ὁ Κυβερνήτης καὶ τὸ ἄλλο μιςὸ ν᾿  ἀνήκει στὴν ἐκκλησιὰ τῆς ἐπισκοπῆς. Καὶ τὸ ἄλλο δὲ ἰχθυοτροφεῖο ποὺ λέγεται Στροβύλια (στὸ Στρουφλιᾶ) ν᾿  ἀνήκει στὴν κοινότητα. Καὶ ὅταν βγάζουν τὰ ψάρια νὰ ὑποχρεώνονται νὰ δίνουν μερίδιο στὸν Κυβερνήτη, ἀνάλογο μὲ τὸ μερίδιο ποὺ παίρνει κάθε δημότης, νὰ δίνει κάθε ψαράδικη βάρκα τρία ψάρια, ὅπως εἶναι ἡ συνήθεια.

-Ὅσοι γιορτάζουν νὰ ὑποχρεώνονται νὰ δίνουν στὸν Κυβερνήτη μιὰ κούπα ζουμί, ἕνα ψωμὶ καὶ μιὰ παλέγκα κρασί, στὸν ἑσπερινὸ καὶ στὴ λειτουργία τῆς ἑορτῆς.

Σὲ ὅλα πρέπει νὰ ἐφαρμόζονται οἱ παλιὲς συνήθειες, ἐκτὸς ἀπὸ κάθε τι ποὺ ἀπαγορεύεται μὲ τὰ παραπὰνω ἄρθρα.

Ἐγὼ Λέων Βανέριος Βαΐλος καὶ έπίτροπος τῆς Εὐβοίας.

Ἐγὼ Παῦλος Βαρβαδίνος ναύαρχος καὶ ἐπίτροπος.

Ἐγὼ Εὐστάθιος Ἀργείτης γιὸς τοῦ κυρίου Ἰωάννου, δημόσιος Νοτάριος (συμβολαιογράφος) μὲ ἀποστολικὴ καὶ αὐτοκρατορικὴ διαταγὴ καὶ διορισμένος δικαστὴς καὶ γραμματέας τῆς Γραμματείας Εὐβοίας μὲ διαταγὴ τοῦ παραπάνω ἐκλαμπροτάτου Κυβερνήτη, ἔγραψα καὶ τὰ μετάφρασα πιστὰ ἀπὸ τὰ Λατινικὰ στὴν Ἑλληνικὴ γλώσσα τὰ ἄρθρα αὐτὰ καὶ ὑπόγραψα[1]».


<<πίσω

---

[1] . Από το βιβλίο του αείμνηστου καθηγητή Ιωάννη φραγκούλα, Σκιαθίτικα, τόμ. Α΄ Ιστορία Σκιάθου, σς. 89-91.

Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟ ΜΟΡΟΖΙΝΗ (1660), τοῦ Ἐνετοῦ ἱστορικοῦ B. Nanni.

Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟ ΜΟΡΟΖΙΝΗ, τοῦ Ἐνετοῦ ἱστορικοῦ B. Nanni.

«Τὸ Κάστρο εἶναι ἐπάνω σ᾿  ἕνα βράχο ποὺ περιβρέχεται ἀπὸ τὶς τρεῖς μεριὲς μὲ θάλασσα καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ἔχει ἕνα μονοπάτι πλατὺ 20 βήματα, ἀνώμαλο γιὰ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἀπλησίαστο γιὰ τὸ κανόνι. Ἀφοὺ ἀποβιβάστηκε τὸ πεζικὸ καὶ κουβαλήθηκαν μὲ τὰ χέρια 14 κανόνια καὶ 6 μεγάλα πυροβόλα, χτυπήθηκε τὸ Κάστρο σὲ τρία σημεῖα. Ὑπῆρξε τέτοια ἡ ταραχή, γιατὶ κανονιοβολοῦσε καὶ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς θάλασσας ὁ στόλος, ὥστε, ἀφοῦ γκρεμίστηκαν δυὸ πύργοι, παραδόθηκαν οἱ πολιορκούμενοι σώζοντας τὴ ζωὴ καὶ τὴν ἐλευθερία τους, χωρὶς νὰ περιμένουν τὴν ἔφοδο. Ἀφοῦ δὲ κατεδαφίστηκαν τὰ ὀχυρὰ καὶ ὑποτάχτηκε ὁ λαός, ἔμεινε τὸ νησὶ ὅπως πρῶτα, πληρώνοντας φόρο. Καὶ πρὶν τελειώσει ὁ Ἀπρίλιος ὁ Μοροζίνι τράβηξε γιὰ τὸ Τσιρίγο»[1].

<<πίσω

---

[1] . Από το βιβλίο του αείμνηστου καθηγητή Ιωάννη φραγκούλα, Σκιαθίτικα, τόμ. Α΄ Ιστορία Σκιάθου, σ. 93.

ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ

Posted on January 8, 2012 ,στον Ιστότοπο του Πνευματικού Κέντρου Ενοριών Σκιάθου

Στις 26 προς 27 Δεκεμβρίου 2011 τελέσθηκε η Χριστουγεννιάτικη αγρυπνία στο ναό της Γεννήσεως του Χριστού εντός του Κάστρου της Σκιάθου. Οι πανηγυριστές ήταν λιγότεροι από άλλες χρονιές λόγω της βαρυχειμωνιάς. Ο καιρός ήταν βροχερός με τσουχτερό κρύο και πολύ δυνατό Βόρειο άνεμο.

   

«Ήρχισε  να σκοτεινιάζη. Ενύκτωσεν ακριβώς την στιγμήν καθ’ ην θα έβλεπον αντικρύ το Κάστρο… Νέφη συσσωρευμένα προς ανατολάς ημπόδιζον να φανή το παρήγορον φέγγος της σελήνης. Αλλ’ ο άνεμος, αντί να πέση, εδυνάμωνε, και αγρίευε και εθέριευε… Όταν έφθασαν εις το Κάστρον και εισήλθον εις τον ναόν του Χριστού, τόσο θάλπος εθώπευσε την ψυχήν των, ώστε αν ήσαν κατάκοποι, αν και ενύσταζον τινές αυτών, ησθάνθησαν τόσον την χαράν του να ζώσι και του να έχωσι φθάσει αισίως εις το τέρμα της πορείας των, εις τον ναόν του Κυρίου, ώστε τους έφυγε πάσα νύστα και πάσα κόπωσις… Και είτα ο ιερεύς έβαλεν  ευλογητόν και εψάλη η Λιτή της μεγαλοπρεπούς εορτής…»

(Στο Χριστό στο Κάστρο) Αλ. Παπαδιαμάντης.

   

Προς το τέλος του Όρθρου και πιο συγκεκριμένα στο τέλος της θ΄ ωδής των κανόνων αναβίωσε ένα ξεχασμένο έθιμο το οποίο αναφέρουν στα διηγήματά τους ο Παπαδιαμάντης και ο Μωραïτίδης.

«Ο ειρμός της θ΄ ωδής, τελειώνει εις τας λέξεις “όση πέφυκεν η προαίρεσις, δίδου”, και… είχεν εισαχθεί έθιμον, όταν το παιδίον το κανοναρχούν ετελείωνε τον στίχον εκείνον, να περιέρχεται τείνον ανοικτόν το Μηναίον, προς τους προεστούς και άλλους κατόχους των στασιδίων, οίτινες εφιλοτιμούντο να ρίπτωσιν εντός του βιβλίου αργυρά κέρματα… δια ν’ ασημώσουν τον κανονάρχην.»

(Η Ντελησυφέρω) Αλ. Παπαδιαμάντης.

Αυτή τη νύχτα στο άκουσμα “η προαίρεσις δίδου” ο γιός του παπα-Νικόλα, ο Απόστολος έτρεξε με ανοιχτό το βιβλίο για να τον ασημώσουν.

Μετά το πέρας της Θ. Λειτουργίας οι χριστιανοί πρόσφεραν μεταξύ τους διάφορα χριστουγεννιάτικα εδέσματα και κρασί για το κρύο.    

«Και έφαγον πάντες και ηυφράνθησαν, εορτάσαντες τα Χριστούγεννα μετά σπανίας μεγαλοπρεπείας επί του ερήμου εκείνου Βράχου.»

Ἐφημέριοι τοῦ Κάστρου

(ἀπὸ το Λεύκωμα Τὸ Κάστρο τῆς Σκιάθου, σσ. 52-53)

(1650-1800)

1                    Παπά- Ἰωάννης

2                    Παπά- Φραγκούλης

3                    Παπά- Ἰωάννης

4                    Παπά- Καρανικόλας

5                    Παπα-Σταῦρος

6                    Παπά- Σταμάτης

7                    Παπά- Ἰωάννης, Οἰκονόμος

8                    Παπά- Διοματάρης

9                    Παπά- Ἰωάννης

10                Παπά- Ἐπιφάνιος

11                Παπά- Ἀλέξανδρος

12                Παπά- Γεωργάκης

13                Παπά- Ζαχαρίας Σακελλάριος

Ἱερεῖς τοῦ Κάστρου καὶ πρῶτοι ἐφημέριοι τῆς νέας πολίχνης μετὰ τὴν Ἐπανάσταση

14        Παπά- Γεώργιος Νικολαΐδης(+1859)

15        Παπά- Ἀλέξανδρος Νικολάου(+1869)

16        Παπά- Νικόλαος Φάλκος Πρωτόπαπας(+1883)

<<πίσω

Ἑνετοὶ Ραίκτωρες

Κατάλογος Ἐνετῶν Διοικητῶν τοῦ Κάστρου κατὰ τὶς περιόδους Ἐνετικῆς κατοχῆς. (βλ. καὶ ἐκτενῶς στο Λεύκωμα Τὸ Κάστρο τῆς Σκιάθου, σ. 32)

1454-1474 πρώτη Ἑνετικὴ κατοχή:

1454    Paulo Bonzi

1458    Giovanni da Ponte

1461    Pietro Civrano

1463    Giovannantonio Tiepolo

1466    Antonio da Canale

1468    Agostino Malipiero

1470    Francesvo Contarini

1473    Domenico Zentani

1474    Nicolo Giorgio

(1474-1486 πρώτη Τουρκικὴ κατοχή)

1486-1538 δεύτερη Ἑνετικὴ κατοχή:

1486    Girolamo Trevisano

1490    Marco Busnadego

1492    Francesco Tagiapiera

1495    Girolamo Giorgio

1497    Pietro Donalo

1501    Lorenzo Minio

1502    Nicolo Marcello

1505    Tommaso Morosini

1507    Angelo Quirini

1510    Luca Maliciero

1511    Luigi Muazzo

1514    Domenico Molino

1517    Marco Loredano

1520    Vincenzo Baffo

1523    Antonio Bardo

1525    Luigi Bembo

1526    Angelo Alberto

1530    Maino Malipiero

1532    Giorgio Arimondo

1535    Girolamo Memo

1538    Paolo Bragadino


<<πίσω

Ἐπίσκόποι Σκιάθου και Σκοπέλου ἐπὶ Κάστρου

Κατάλογος Ἐπισκόπων Σκιάθου και Σκοπέλου ἐπὶ Κάστρου.

(βλ. καὶ ἐκτενῶς στο Λεύκωμα Τὸ Κάστρο τῆς Σκιάθου, σσ. 42-51)

1542    Κύριλλος

Νεόφυτος

1621    Ἰγνάτιος

            Μητροφάνης

            Σάββας

            Κάλλιστος   

1648-1653       Ἰωσὴφ

1653-1671       Καλλίνικος

1671-1700       Ἰωάσαφ

1700-1732       Κλήμης

1732-1776       Διονύσιος

1777-1796       Ματθαῖος Σισμάνης

1796-1842       Εὐγένιος Οἰκονόμου


<<πίσω